Ο Θεατρικός Οργανισμός Κύπρου ανακοινώνει την εθνική συμμετοχή της Κύπρου στην έκθεση με την εγκατάσταση Θεατές σε πόλη φάντασμα σε καλλιτεχνική έρευνα και εικαστική εγκατάσταση της Μελίτας Κούτα, βασισμένη σε μια αρχική ιδέα της Επιμελήτριας της συμμετοχής μας Μαρίνας Μαλένη εμπνευσμένη από την καλλιτεχνική θεματική της PQ23, RARE και την περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου.

Η εικαστική εγκατάσταση της Κύπρου βασίζεται σε μια σειρά μεγάλων πειραματικών μακετών, τοποθετημένων σε μια διαγώνιο στο κέντρο του χώρου που έχει δοθεί για τη χώρα μας. 

Οι μακέτες θα είναι τοποθετημένες η κάθε μια στο δικό της «πύργο παρατήρησης» λίγο ψηλότερα από το ύψος του οπτικού πεδίου του επισκέπτη. Οι μακέτες δημιουργήθηκαν από διάφορα υλικά και στοιχεία εμπνευσμένα από τα ερειπωμένα κτίρια της Αμμοχώστου.  Δεν είναι ρεαλιστικές αρχιτεκτονικές μακέτες αλλά γλυπτά, καλλιτεχνικά αντικείμενα που  συνδυάζουν στοιχεία σε διάφορες κλίμακες, σε μια προσπάθεια να συλλάβουν την ουσία του χώρου (urbanism, ecology, materiality-- αστικισμός, οικολογία, υλικότητα). 

Οι επισκέπτες μπορούν μέσα από ανοίγματα να δουν μέσα στις μακέτες ένα συνδυασμό οπτικού και ηχητικού υλικού το οποίο προήλθε τόσο από την έρευνα της ομάδας σε υφιστάμενα αρχεία αλλά και από καινούρια καλλιτεχνική δημιουργία της Μελίτας Κούτα και του Πασκάλ Καρόν. Τις μακέτες διατρέχει μια φωτεινή δοκός, που παραπέμπει στις φωτεινές πινακίδες που απομένουν στην Αμμόχωστο, να θυμίζουν τον ορίζοντά της τότε, τώρα και στο μέλλον.

Η Μελίτα Κούτα ανέπτυξε την σχεδιαστική καλλιτεχνική πρόταση βασισμένη στην έρευνά της αλλά και με βάση την αρχική ιδέα (concept) της Επιμελήτριας της έκθεσης Μαρίνας Μαλένη και σε συνεργασία μαζί της αλλά και με τον τεχνικό σύμβουλο Χάρη Καυκαρίδη. Η πρόταση διαμορφώθηκε σε σχέση με τη θεματική και όλες τις πληροφορίες που παρείχε η ομάδα της Κουατριενάλε Πράγας για τους συμμετέχοντες. Επικεντρώθηκε στο ερώτημα που τέθηκε από τους διοργανωτές «How will we share those rare moments of human connectedness after the prolonged experience of isolation?» και δίνει την εκδοχή που γεννιέται μέσα από το σπάνιο περιβάλλον της περίκλειστης Αμμοχώστου.

Η επιμελητική ομάδα προτείνει τη χρήση σκηνογραφικών μεθόδων ως διαδικασίες σκέψης, εργαλεία προβληματισμού, πολιτικές πράξεις δράσεις, που δημιουργούν συσχετισμούς μεταξύ πραγματικών χώρων σύγκρουσης και καλλιτεχνικών πρακτικών. Ψήγματα εικόνων από την Αμμόχωστο, από το σήμερα αλλά και πριν από το 1974, πειραματικές γλυπτικές μακέτες εμπνευσμένες από την αστική υφή της πόλης, ακουστικά περιβάλλοντα και  πρακτικές περφόρμανς χρησιμοποιούνται για να συνδέσουν αυτή τη σπάνια πόλη με τους επισκέπτες της PQ23.

Πώς μπορούμε να κατανοήσουμε τόπους που έχουν υποστεί πολιτική / πολεμική σύγκρουση και τραύμα,  μέσα από την ύλη τους, η οποία εμπεριέχει τη μνήμη; Πώς μπορούμε να συνδεθούμε μαζί τους μέσω σκηνογραφικών μεθοδολογιών και τελικά να οραματιστούμε το πιθανό μέλλον τους;

Ο επισκέπτης της PQ23 θα εκτεθεί σε μια διαφορετική οπτική της πόλης-φάντασμα της Αμμοχώστου, η οποία είναι απρόσβατη τα τελευταία σαράντα έξι χρόνια, ως αποτέλεσμα της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο το 1974, χωρίς ανθρώπινη παρουσία, εγκαταλελειμμένη, απρόσιτη. Το γεγονός πως τον Οκτώβριο του 2020 επετράπη η είσοδος παρά τα ψηφίσματα του ΟΗΕ, μέσω μιας συγκεκριμένης διαδρομής, επέτρεψε στους ανθρώπους να βιώσουν την πόλη σαν σε είσοδο σε χρονοκάψουλα, να ανατρέξουν με πόνο στο παρελθόν τους ή απλά (όπως σε πολλά άλλα μέρη στον κόσμο όπου τα ερείπια προσελκύουν τουρίστες) να βγάλουν μια selfie...

Στρέφοντας την προσοχή στον ίδιο τον Χώρο της πόλης, μπορούμε να την αντιληφθούμε μέσα από τις έννοιες της μνήμης, του ανήκειν και του εκτοπισμού, προσπαθώντας να κατανοήσουμε πώς το σημαδεμένο και εγκαταλελειμμένο αστικό τοπίο γίνεται ταυτόχρονα "Συγγραφέας" και "Δραματουργία".

Κατανοώντας τις συχνά αντιφατικές και πολύπλοκες γεωπολιτικές αφηγήσεις, με σεβασμό παράλληλα στο ανθρώπινο τραύμα και υπερβαίνοντας την αισθητική γοητεία των ερειπίων, η επιμελητική ομάδα προτείνει μια διαδικασία αντίστροφης σκηνογραφίας. Πώς μπορούμε να βιώσουμε πραγματικούς τόπους ως χώρους με δραματουργία και πώς μπορούμε να κατανοήσουμε και να δημιουργήσουμε εναλλακτικές αφηγήσεις σε σχέση με τις προϋπάρχουσες;

Η ομάδα δεν στοχεύει σε απαντήσεις, επίλυση συγκρούσεων ή λύσεις. Κοιτάζοντας στο μέλλον, υποστηρίζει εναλλακτικούς τρόπους οραματισμού τέτοιων χώρων σύγκρουσης μέσω καλλιτεχνικών και παραστατικών πρακτικών. Το Spectators In A Ghost City επιχειρεί να επικοινωνήσει μέσω της ενσυναίσθησης, την ποιητικότητα των σκηνογραφικών τεχνών σε ένα ουτοπικό όραμα του μέλλοντος.

Η πρόταση  διαταράσσει τη σχέση ανάμεσα στο ρόλο του καλλιτέχνη και του θεατή, καθώς πραγματεύεται ζητήματα οικειοποίησης, θεάματος, παρείσακτων θεατών, και το ρόλο της ίδιας της τέχνης μπροστά στο ανθρώπινο τραύμα που επεκτείνεται πέρα από την Αμμόχωστο και αντηχεί και σε άλλους αντίστοιχους χώρους φαντάσματα στον κόσμο.

Επιμελητής-αρχική ιδέα: Μαρίνα Μαλένη
Καλλιτεχνική έρευνα-Εικαστική Εγκατάσταση: Μελίτα Κούτα
Συνεργαζόμενος τεχνικός σύμβουλος: Χάρης Καυκαρίδης
Συνεργάτης τέχνης και τεχνολογίας για τα οπτικοακουστικά μέσα: Γιώργος Λαζόγλου
Βίντεο απόδοσης των καλλιτεχνών: Pascal Caron και Μελίτα Κούτα
Γραφικός σχεδιασμός και σχεδιασμός ιστοσελίδας: Φίλιππος Βασιλειάδης
Τεχνική υποστήριξη στην Πράγα: Δώρος Τσολάκης
Τεχνική υποστήριξη στη Λευκωσία: Τεχνικές υπηρεσίες ΘΟΚ

Η άδεια για τη χρήση αρχειακού υλικού από τον Ψηφιακό Ηρόδοτο δόθηκε από το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου.

Η PQ23 εγκαινιάζεται στις 7 Ιουνίου στην Πράγα και θα είναι ανοικτή για το κοινό από τις 8-18 Ιουνίου 2023.
Περισσότερες πληροφορίες για το παγκόσμιο γεγονός https://pq.cz  

Περισσότερες πληροφορίες για την εθνική εκπροσώπηση της Κύπρου https://www.cypruspq23.com/